Huug van der Poel vaart terug naar huis. Hij meert zijn schuit - met aan boord zijn vrouw Koosje, zijn vier kinderen en zijn vee - aan voor Hoeve
Waterrijk, gelegen op het eiland de Buurterpolder in Rijpwetering. Huug’s geboortedorp dat hij ruim tien jaar geleden noodgedwongen verruilde voor Heiloo. Daar was hij indertijd een boerenbedrijf begonnen omdat de ouderlijke boerderij traditiegetrouw overgedragen werd aan zijn oudste broer en er in Rijpwetering geen alternatief voorhanden was. Een prima keuze, maar Rijpwetering was nooit uit zijn hart verdwenen. Dus toen Huug een maand geleden de kans kreeg om Hoeve Waterrijk over te nemen, greep hij die met beide handen aan. Vandaag waren ze uit Heiloo vertrokken. Op weg naar een hereniging met hun verleden. En naar een nieuwe toekomst. Huug stapt zelfverzekerd van boord, zucht tevreden en knipoogt naar Koosje. Het is goed zo. De cirkel is rond.
De boeren in Rijpwetering zijn het er over eens. Het is moedig van Huug om te kiezen voor Hoeve Waterrijk. De vorige eigenaar was immers failliet gegaan en de economische omstandigheden zijn nog steeds belabberd. De meeste mensen in Nederland hebben moeite om hun hoofd boven water te houden. Dat Hoeve Waterrijk op een eiland ligt, maakt het er niet makkelijker op. Ervaren als hij is, weet ook Huug exact hoeveel extra werk dat met zich meebrengt. De melk moet iedere dag over het water afgevoerd worden. Met paard, wagen en schuit. Maar Huug had zich hierdoor niet van de wijs laten brengen. Met gezond boerenverstand bedacht hij een oplossing. Als hij van de koeienmelk nu eens boerenkaas zou maken? Het rekensommetjes is eenvoudig: voor een 1 kilo kaas is bijna 10 liter melk nodig. Behalve dat kaas compacter is en minder ruimte inneemt op een schuit, daalt ook het totaal te vervoeren gewicht met 90%. Bovendien kan de kaaswei, een restproduct van het kaasmaken, prima gebruikt worden als voer voor de varkens. En zo is de cirkel rond.
Hugo en Koosje houden niet van niet van half werk. Ze gaan voor kwaliteit. In de weken na hun aankomst op de Buurterpolder schaffen ze houten vaten en linnen doeken aan en verbouwen ze de schuur naast het huis tot een kaasmakerij. Al snel kan Koosje aan de slag. De kaasmakerij is vanaf dat moment haar domein. Ze heeft er plezier in en ontdekt dat hoe schoner de melk is, hoe beter de oplegkazen zijn. En hoe langer de rijptijd, hoe voller en authentieker de smaak. In de jaren die volgen verfijnt ze de smaak en het uiterlijk van haar oplegkazen. Met liefde. Met een neusje voor de perfecte combinatie van stremsel, zuur en zout. Met een feilloos gevoel voor de juiste rijptijd. En met hulp van Huug die zorg draagt voor de beste schone, rauwe melk. Geschonken door de best verkrijgbare koeien die het grootste deel van het jaar dag en nacht buiten lopen. En zich tegoed doen aan de malse, streekeigen grassen in de Buurterpolder.
Ze schaaft en verbetert. Met engelengeduld en oog voor ieder detail. Gelijk een Hollandse meester uit de 17e eeuw. Totdat alles klopt. En de oplegkazen van Hoeve Waterrijk tot in de verre omtrek bekendheid genieten. Om hun meesterschap. En om hun volheid en karakteristieke smaak. De cirkel is rond. |
Met een tevreden gevoel bergt Marije van der Poel haar kwasten op. Die gaan weer voor een jaar de kast in. De net gelakte houten kaasvaten zijn erfstukken van de oma van haar man Hugo, 3e generatie Van der Poel op Hoeve Waterrijk. Ze zien er weer uit als nieuw. Klaar voor hun 83e seizoen Boeren Goudse Oplegkazen.
Marije kijkt er reikhalzend naar uit. In april gaan de koeien het land weer in. En kunnen ze zich 24 uur per dag tegoed doen aan het malse gras in de Buurterpolder. Gras, het allereerste basisingrediënt van de Boeren Goudse Oplegkazen. En daarom door Hugo en Marije zorgvuldig geselecteerd op eigenschappen die overeenkomen met de eigenschappen van het gras dat rond 1932 in de Buurterpolder groeide. Dat is niet het enige wat ze gedaan hebben om de bedrijfsvoering van hun kaasboerderij volledig af te stemmen op de werkwijze van zo’n 80 jaar geleden.
De authentieke werkwijze, zoals Marije die 19 jaar geleden van haar schoonmoeder geleerd heeft. Die het op haar beurt weer overgedragen kreeg van haar schoonmoeder, de oma van Hugo. Een werkwijze die nog slechts door twee kaasboerderijen in Nederland gevolgd wordt. En de enige kazen voortbrengt die het predicaat Boeren Goudse Oplegkazen mogen dragen. Marije denkt terug aan alle keuzes die ze gemaakt hebben om het uiterlijk en de smaakbeleving van de authentieke Boeren Goudse Oplegkazen in iedere kaas weer tot leven te wekken. Zo maken ze deze kazen alleen van mei tot en met september. Van rauwe, schone melk, geschonken door speciaal geselecteerde koeien, die in die periode 24 uur per dag buiten lopen. En nauwelijks bijgevoerd worden.
De kwaliteit van de melk gaat boven de hoeveelheid. Net zoals de bewezen, oude ambachtelijke productiemiddelen en -technieken per definitie boven nieuwe technieken gaan. Alleen die technieken die geen afbreuk doen aan de smaak en authenticiteit van de Boeren Goudse Oplegkazen, worden in bedrijf genomen. Zo melken ze machinaal, maar wordt de melk afgevoerd in speciaal voor Hoeve Waterrijk ontworpen leidingen zonder tussenstukken. Zodat schone melk gegarandeerd schoon blijft. Het kaasmaken zelf gebeurt nog volledig op de traditionele manier. Volgens het oude, beproefde recept en de oude, beproefde methode, met de originele houten vaten en linnen doeken. Een prachtig proces, vindt Marije. Hoe iedere ochtend in drie uur tijd vloeibare, volle melk stolt tot volle, ronde kazen. Die broederlijk naast elkaar drijven in hun pekelbad. En daarna alle tijd en ruimte krijgen om te rijpen:
tot volle wasdom te komen. Daarbij dagelijks een handje geholpen door mensenhanden. Die ze zorgvuldig, bijna teder omdraaien. Minimaal twee jaar lang. Marije schrikt op uit haar overpeinzing. Het is tijd om de Boeren Goudse Oplegkazen uit 2013 na twee jaar rijpen te keuren. Marije’s hart bonst als ze de snijdraad moeiteloos door de kaas laat glijden. De kaas valt open en kijkt haar glimmend aan. Met gaatjes niet groter dan oude dubbeltjes. Ze schaaft er een perfect plakje af. Met trots, de Boeren Goudse Oplegkazen zijn de enige tweejarige kazen die nog schaafbaar zijn. Ze doet haar ogen dicht en proeft. Een ware smaaksensatie tintelt op haar tong. Kruidig, een kristalletje, bloemig, sterk en zoet en zout tegelijk. Meesterschap anno 1932. De cirkel is rond. |